FMO’s missie is om ondernemers te ondersteunen en duurzame ontwikkeling mogelijk te maken op die plekken in de wereld waar dit het hardste nodig is. Soms zijn dat ingewikkelde projecten in complexe omstandigheden. In 2014 heeft FMO een lening verstrekt aan het Hondurese bedrijf DESA voor de bouw van de Agua Zarca waterkrachtcentrale. Samen met onze mede-investeerders zijn we na een uitvoerig en zorgvuldig proces op basis van het toen geldende beleid en de toen geldende procedures tot deze beslissing gekomen. Daarbij is ook gekeken naar draagvlak onder de lokale bevolking; het project genoot brede steun onder die lokale bevolking.
Het project was een kleinschalige, ‘run-of-the-river’ centrale in het Río Blanco gebied in Honduras. We verwachtten dat dit project positieve effecten zou hebben op de levensstandaard in Honduras. De centrale zou hoognodige elektriciteit leveren en banen creëren in een land waar meer dan de helft van de bevolking in armoede leeft. Bij aanvang waren we ons ervan bewust dat dit een complex project betrof met uiteenlopende belanghebbenden.
Op 2 maart 2016 is Berta Cáceres vermoord, mensenrechtenactiviste en voorzitter van COPINH, de organisatie die zich tegen de aanleg van de waterkrachtcentrale verzette. Deze moord heeft ons zeer ontdaan, en ons hart en onze gedachten gaan uit naar haar familie en vrienden die al meer dan vijf jaar zonder haar verder moeten. Begin deze maand is de CEO van DESA veroordeeld voor betrokkenheid bij de moord op Berta Cáceres. Wij zijn hierdoor zeer geschokt. Eerder hebben wij hierop deze reactie gegeven.
Tot het moment dat we ons uit deze investering hebben teruggetrokken, in juli 2017, hebben wij steeds beoogd zorgvuldige afwegingen te maken op basis van op dat moment beschikbare informatie. Na de dood van Berta Cáceres hebben wij onafhankelijk onderzoek laten uitvoeren naar FMO’shandelen en de omstandigheden rondom het project in Honduras. In september 2016 zijn de uitkomsten van dit onderzoek gepubliceerd.
Door wetgeving, verzwaard toezicht en aanpassing van eigen beleid is er sinds de exit veel veranderd binnen FMO. De selectiecriteria voor projecten zijn steeds strenger geworden, met nog meer oog voor lokale belangen, hun complexiteit, mensenrechten en Know Your Customer.
Een vraag die opnieuw en prangender voor ons ligt, is in hoeverre FMO nog actief kan en wil zijn in fragiele staten met soms ontoereikende wet- en regelgeving, en waar de rule of law soms beperkt wordt gehandhaafd. Dit zijn juist de staten waar wij het grootste verschil kunnen maken en het wordt ook van ons gevraagd daar actief te zijn. Tegelijkertijd brengen investeringen in fragiele staten de hoogste risico’s met zich. Wij herijken de komende maanden onze strategie tot aan 2030. Dit doen we in overleg met onze stakeholders in Nederland, internationaal en lokaal. Daar zal dit dilemma een onderdeel van zijn.
